پاسخ به سوالی درباره روزه سال اولی ها
پاسخ به سوالی درباره روزه سال اولی ها
در این چند سالی که ماه مبارک رمضان در فصل تابستان است، بیشتر این سوال مطرح می شود که: آیا واجب بودن روزه بر دختران نه ساله در این روزهای گرم و طولانی مورد تأیید اسلام است؟ آیا این مساله فوق طاقت نیست؟ و آیا مراجع نمی توانند در این مسأله تجدید نظر کنند!؟
در پاسخ این سوال به چند نکته اشاره می شود:
1 . سن تکلیف در احادیث متعدد ـ که یک منبع مهم مسائل شرعی است ـ آمده و فقهاء عظام از پیش خود چیزی نگفته اند. هیچ فقیهی هم حق ندارد در برابر نصوص حتمی و قطعی شرعی اجتهاد کند و از پیش خود فتوا دهد.
2 . خالق انسان که جسم وروح او را به اینگونه آفریده، یک ماه روزه داری و تحمل گرسنگی و تشنگی را واجب کرده! و او بیشتر می داند که این جسم و روح تا چه حد ظرفیت تحمل روزه داری دارد. از باب مثال کارخانه ای که محصولی را تولید می کند بیش از همه می داند که ظرفیت و قدرت محصولش چه اندازه است و بنابر اطلاعات خود برای آن ضمانت نامه صادر می کند. در علل الشرایع آمده: امام رضا (ع) در پاسخ به این سوال که چرا در اسلام روزه یک ماه واجب شده و نه مثلاً دو یا سه ماه!؟ فرمودند: حکمتش قوه متوسط بندگان خدا ـ اعم از قوی و ضعیف ـ بر روزه یک ماه است و خداوند امور واجب را بنابر غالب افراد وضع نموده است.
3 . در اسلام تکالیف شرعی بر کسی واجب است که سه شرط داشته باشد: بلوغ، عقل و قدرت. تا این سه شرط با هم جمع نشود تکلیفی بر عهده انسان نبوده، و انجام عملی واجب شرعی پیدا نیست. شخص دیوانه و بیهوش تکلیف ندارد؛ چون شرط عقل را دارا نیستند. دختران تازه به سن تکلیف رسیده، بلوغ و عقل دارند؛ باید دید که آیا شرط سوم را نیز دارا هستند؟ اگر دخترانی که تازه به سن تکلیف رسیده اند، قدرت روزه گرفتن ندارند، روزه بر آنها واجب نیست؛ چون مکلف نیستند. اگر می توانند در زمستان که روزها کوتاه و هوا خنک است قضای روزه ها را به جا آورند، چون در آن موقع سه شرط را با هم دارا هستند و اگر واقعاً قدرت روزه زمستان هم ندارند، امسال تکلیف از آنها ساقط است. البته پرداخت کفاره درباره این افراد مورد اختلاف فقهاست و باید به مرجع تقلید خود مراجعه کنند.
نکته مهم: تشخیص این موضوع که تازه به تکلیف رسیده ها قدرت دارند یا نه، چگونه است؟ اگر قرار باشد والدین نظر بدهند، ممکن است تا پنج شش سال بعد از تکلیف هم فرزند خود را ضعیف و ناتوان از روزه گرفتن بدانند. پس راه حل چیست؟
یکی از بهترین راه ها امتحان است که ببینند می تواند روزه بگیرد یا نه. یکی دو روز روزه بگیرند تا ببینند قدرت دارند یا نه؟ و راه دیگر مراجعه به همسالانی است که شرایط جسمی یکسانی با هم دارند. به هر حال امیدوارم خانواده ها با این موضوع احساسی برخورد نکنند و از آن سوی ندانسته به مسائل شرعی و نظرات فقهی اشکال و ایراد وارد نکنند.
لیست کل یادداشت های این وبلاگ
